Trong thời đại mà giá trị thương hiệu gắn liền với trách nhiệm xã hội và môi trường, các khái niệm như CSR và ESG ngày càng được nhắc đến nhiều. Tuy nhiên, không ít người vẫn nhầm lẫn giữa hai thuật ngữ này. CSR là gì? CSR khác gì ESG? Hãy cùng khám phá trọn vẹn bản chất, điểm khác biệt và vai trò của từng khái niệm trong chiến lược kinh doanh hiện đại.
CSR là gì?
Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp – viết tắt là CSR (Corporate Social Responsibility) – là chiến lược thể hiện cam kết của doanh nghiệp đối với các vấn đề xã hội, môi trường và phát triển bền vững. Không chỉ là hoạt động từ thiện đơn lẻ, CSR được xem là một phần không thể thiếu trong văn hóa và chiến lược phát triển dài hạn của nhiều tổ chức.
Khái niệm CSR xuất hiện từ giữa thế kỷ 20, bắt nguồn từ những lo ngại ngày càng tăng của xã hội về tác động tiêu cực của hoạt động công nghiệp. Các sự kiện như thảm họa rò rỉ khí độc Bhopal (Ấn Độ, 1984) hay sự cố tràn dầu Exxon Valdez (1989) đã đặt ra yêu cầu cấp thiết về đạo đức kinh doanh. Từ đó, CSR dần được thúc đẩy bởi các tổ chức như Liên Hợp Quốc, ILO và được tích hợp vào quản trị doanh nghiệp hiện đại.
Một doanh nghiệp thực hiện tốt CSR là doanh nghiệp nhận thức và cân nhắc toàn diện những tác động kinh tế, xã hội và môi trường từ hoạt động của mình. Ví dụ, họ không chỉ tối ưu hóa lợi nhuận mà còn đầu tư vào cộng đồng địa phương, giảm phát thải khí nhà kính, bảo vệ quyền lợi người lao động và đảm bảo minh bạch thông tin.
Các hoạt động điển hình của CSR có thể bao gồm:
- Xây dựng chính sách lao động công bằng và an toàn
- Hỗ trợ giáo dục, y tế cho cộng đồng địa phương
- Thực hiện chuỗi cung ứng bền vững, minh bạch
- Bảo vệ tài nguyên và giảm thiểu tác động môi trường
CSR cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng thương hiệu và gia tăng lòng trung thành của khách hàng. Trong kỷ nguyên ESG (Environmental, Social, Governance), CSR là nền tảng để doanh nghiệp hướng tới mục tiêu phát triển bền vững toàn diện hơn.
Như vậy, CSR không còn là sự lựa chọn mà trở thành tiêu chuẩn đạo đức trong vận hành doanh nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh người tiêu dùng, nhà đầu tư và xã hội ngày càng quan tâm đến giá trị nhân văn và tác động dài hạn của doanh nghiệp đối với thế giới.
Các trụ cột nền tảng trong hoạt động CSR của doanh nghiệp
CSR là định hướng thực tiễn thể hiện cam kết lâu dài của doanh nghiệp với các bên liên quan. 04 khía cạnh sau đây là nền tảng tạo nên một chiến lược CSR hiệu quả và bền vững.
- Đạo đức kinh doanh: Một doanh nghiệp có CSR bài bản luôn đặt tính minh bạch và tuân thủ pháp luật lên hàng đầu. Họ cam kết không tham nhũng, kinh doanh công bằng và duy trì chuẩn mực đạo đức trong toàn bộ chuỗi cung ứng.
- Bảo vệ môi trường: CSR yêu cầu doanh nghiệp chủ động giảm thiểu tác động tiêu cực tới hệ sinh thái. Các hoạt động phổ biến bao gồm kiểm soát phát thải CO₂, sử dụng năng lượng tái tạo, quản lý rác thải theo tiêu chuẩn ESG (Environmental, Social, Governance) và ứng dụng mô hình sản xuất tuần hoàn nhằm hướng tới phát triển bền vững.
- Gắn kết cộng đồng: Một doanh nghiệp thực hiện CSR hiệu quả thường tham gia các chương trình xã hội như hỗ trợ giáo dục, y tế, cải thiện điều kiện sống tại địa phương hoặc phát triển các sáng kiến cộng đồng. Đây là cách doanh nghiệp thể hiện vai trò công dân có trách nhiệm, tạo giá trị vượt ra ngoài lợi nhuận.
- Chăm lo người lao động: CSR cũng nhấn mạnh yếu tố con người, từ việc đảm bảo an toàn lao động, thúc đẩy bình đẳng giới, đến chính sách phúc lợi và đào tạo nâng cao kỹ năng. Đây là điểm khác biệt rõ rệt so với ESG – vốn tập trung nhiều hơn vào quản trị và nhà đầu tư.
ESG là gì?
ESG là viết tắt của Environmental (Môi trường), Social (Xã hội) và Governance (Quản trị) — ba trụ cột chính được sử dụng để đo lường mức độ phát triển bền vững và đạo đức của một doanh nghiệp. Khác với CSR (Trách nhiệm xã hội doanh nghiệp) thường thiên về các hoạt động tự nguyện và mang tính truyền thông, ESG là một hệ thống đánh giá định lượng, được chuẩn hóa và gắn liền với hiệu quả tài chính, đầu tư.
Các yếu tố môi trường trong ESG bao gồm mức phát thải carbon, tiêu thụ năng lượng tái tạo, và quản lý chất thải. Về mặt xã hội, ESG xem xét cách doanh nghiệp đối xử với người lao động, cộng đồng và khách hàng. Trong khi đó, yếu tố quản trị đề cập đến cấu trúc quản lý minh bạch, chống tham nhũng và sự đa dạng trong ban lãnh đạo.
Hiện nay, ESG trở thành tiêu chí bắt buộc trong chiến lược đầu tư của nhiều quỹ lớn trên thế giới. Các quy định như EU Taxonomy hay SFDR (Sustainable Finance Disclosure Regulation) đang buộc doanh nghiệp phải minh bạch và tích hợp ESG vào mô hình vận hành. Việc không tuân thủ không chỉ ảnh hưởng đến uy tín mà còn dẫn tới các khoản phạt nặng, đặc biệt với doanh nghiệp có hoạt động quốc tế.
CSR khác gì ESG? Mối quan hệ giữa ESG và CSR
Mặc dù đều hướng tới phát triển bền vững và nâng cao trách nhiệm xã hội doanh nghiệp (corporate responsibility), CSR (Corporate Social Responsibility) và ESG (Environmental, Social, and Governance) có bản chất và cách ứng dụng khác nhau.
CSR là chiến lược tự nguyện của doanh nghiệp nhằm tạo giá trị tích cực cho cộng đồng thông qua các hoạt động như từ thiện, bảo vệ môi trường, hỗ trợ người lao động… Trong khi đó, ESG là hệ thống tiêu chí đánh giá giúp các nhà đầu tư và doanh nghiệp đo lường mức độ bền vững và rủi ro phi tài chính.
Dưới đây là bảng so sánh CSR khác gì ESG:
| Tiêu chí | CSR (Trách nhiệm xã hội doanh nghiệp) | ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị) |
|---|---|---|
| Bản chất | Tự nguyện, hướng tới giá trị đạo đức và thiện chí | Có thể đo lường, phục vụ cho quản lý rủi ro và ra quyết định đầu tư |
| Mục tiêu | Tạo ảnh hưởng tích cực đến xã hội, cộng đồng | Đảm bảo phát triển bền vững, thu hút vốn và nâng cao hiệu quả quản trị |
| Phạm vi tiếp cận | Hoạt động nhân đạo, từ thiện, hỗ trợ cộng đồng | Tích hợp vào chiến lược doanh nghiệp qua dữ liệu, chỉ số cụ thể |
| Đối tượng chính | Cộng đồng, người lao động, môi trường | Nhà đầu tư, cổ đông, tổ chức xếp hạng tín nhiệm ESG |
| Tính tích hợp chiến lược | Có thể tách rời khỏi chiến lược kinh doanh chính | Gắn chặt với chiến lược phát triển dài hạn và quản lý hiệu quả doanh nghiệp |
Lợi ích của CSR và ESG đối với doanh nghiệp
Việc áp dụng các chiến lược phát triển bền vững như CSR (trách nhiệm xã hội doanh nghiệp) và ESG (môi trường, xã hội và quản trị) không chỉ là xu hướng, mà đã trở thành yếu tố sống còn cho sự phát triển dài hạn. Dưới đây là những lợi ích then chốt mà CSR và ESG mang lại:
- Giảm thiểu rủi ro pháp lý và môi trường: CSR và ESG giúp doanh nghiệp tuân thủ tốt các quy định pháp luật, giảm thiểu các rủi ro liên quan đến vi phạm môi trường, lao động hoặc quản trị – từ đó bảo vệ hoạt động kinh doanh lâu dài.
- Nâng cao uy tín thương hiệu: Doanh nghiệp thực hiện CSR & ESG hiệu quả thường được cộng đồng, nhà đầu tư và khách hàng đánh giá cao nhờ sự minh bạch và cam kết với giá trị xã hội. Điều này góp phần xây dựng hình ảnh tích cực và tạo lợi thế cạnh tranh.
- Hấp dẫn nhân tài và khách hàng thế hệ mới: Các thế hệ lao động trẻ và người tiêu dùng hiện đại ưu tiên lựa chọn thương hiệu có đạo đức kinh doanh. Doanh nghiệp gắn bó với CSR/ESG dễ dàng thu hút và giữ chân nhân sự chất lượng cao cũng như gia tăng độ trung thành từ khách hàng.
- Mở rộng khả năng tiếp cận vốn: Các quỹ đầu tư và tổ chức tài chính hiện ngày càng quan tâm đến tiêu chí ESG. Do đó, doanh nghiệp có chiến lược ESG rõ ràng sẽ được ưu tiên hơn trong tiếp cận nguồn vốn với chi phí thấp hơn.
CSR và ESG trong thực tế tại Việt Nam
Tại Việt Nam, việc áp dụng các tiêu chuẩn về CSR và ESG đang ngày càng được chú trọng, nhất là trong bối cảnh phát triển bền vững toàn cầu. Nhiều tập đoàn lớn như Vinamilk, Vingroup, PNJ… đã tiên phong thực hiện các chương trình CSR đồng thời bắt đầu áp dụng báo cáo ESG để minh bạch hơn trong hoạt động kinh doanh, nâng cao trách nhiệm với cộng đồng và môi trường.
Về chính sách nhà nước, các văn bản pháp luật liên quan đến phát triển bền vững ngày càng được hoàn thiện. Điển hình như các Nghị định và Thông tư mới quy định về báo cáo phát triển bền vững, trong đó yêu cầu doanh nghiệp niêm yết phải công khai thông tin ESG một cách chi tiết và minh bạch hơn. Theo hướng dẫn mới nhất của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), từ năm 2026, tất cả các công ty đại chúng sẽ bắt buộc phải báo cáo ESG trong bộ hồ sơ công bố thông tin, giúp nâng cao tính minh bạch và tăng cường niềm tin của nhà đầu tư.
Việc thúc đẩy áp dụng CSR và ESG không chỉ là xu hướng quốc tế mà còn là đòn bẩy quan trọng giúp doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh, đồng thời góp phần vào mục tiêu phát triển kinh tế xanh và bền vững. Đây cũng là yếu tố quyết định trong việc thu hút đầu tư, xây dựng thương hiệu và tăng giá trị doanh nghiệp trong dài hạn.
Việc hiểu rõ “CSR là gì? CSR khác gì ESG?” không chỉ giúp doanh nghiệp hành động có trách nhiệm mà còn tạo nền tảng vững chắc cho phát triển dài hạn. Nếu bạn đang tìm kiếm một hướng đi bền vững, minh bạch và được xã hội ghi nhận, đây chính là lúc để bắt đầu với sự hiểu biết đúng đắn. Chỉ khi doanh nghiệp đầu tư vào giá trị thật, lợi nhuận mới trở nên bền vững.