Quản trị bền vững đang trở thành thước đo quan trọng quyết định uy tín và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Những tiêu chuẩn minh bạch, rõ ràng giúp doanh nghiệp chủ động đo lường, quản lý và công bố hiệu quả môi trường, xã hội và quản trị. Hiểu đúng tiêu chuẩn GRI và ESRS chính là chìa khóa để tối ưu hóa báo cáo bền vững và đáp ứng yêu cầu quốc tế.
Tổng quan về tiêu chuẩn GRI
Tiêu chuẩn GRI (Global Reporting Initiative) là bộ khuôn khổ báo cáo phát triển bền vững được công nhận toàn cầu, giúp tổ chức minh bạch hóa các tác động kinh tế, xã hội và môi trường (ESG). Đây là công cụ quan trọng để các doanh nghiệp, cơ quan và tổ chức phi lợi nhuận đánh giá, thu thập dữ liệu và truyền đạt hiệu quả phát triển bền vững đến các bên liên quan.
GRI xây dựng theo mô-đun gồm ba nhóm chính:
- Tiêu chuẩn Chung (Universal Standards): Cung cấp nền tảng, nguyên tắc và quy trình báo cáo bắt buộc cho mọi tổ chức.
- Tiêu chuẩn Chủ đề (Topic Standards): Hướng dẫn chi tiết về các lĩnh vực ESG quan trọng, từ biến đổi khí hậu, năng lượng, đa dạng và cơ hội bình đẳng đến quản trị tham nhũng.
- Tiêu chuẩn Ngành (Sector Standards): Tập trung vào các ngành có tác động cao như dầu khí, nông nghiệp, thủy sản, giúp làm nổi bật các vấn đề trọng yếu ngành nghề.
Bất kỳ tổ chức nào cũng có thể áp dụng, từ doanh nghiệp, chính phủ đến tổ chức phi lợi nhuận. GRI mang lại “ngôn ngữ chung” cho báo cáo ESG, nâng cao độ tin cậy, minh bạch, đồng thời giúp quản lý và hiểu rõ tác động bền vững của tổ chức.
Tổng quan về tiêu chuẩn ESRS
ESRS (European Sustainability Reporting Standards) là bộ tiêu chuẩn tiên tiến hướng tới việc chuẩn hóa báo cáo bền vững tại Châu Âu, giúp doanh nghiệp công khai minh bạch các tác động môi trường, xã hội và quản trị (ESG). Khác với báo cáo tài chính truyền thống, ESRS đặt trọng tâm vào cả tác động ra ngoài và ảnh hưởng từ bên ngoài lên doanh nghiệp, tạo nền tảng cho quyết định đầu tư và quản lý rủi ro dài hạn.
ESRS không chỉ là hướng dẫn, mà còn là yêu cầu bắt buộc theo Chỉ thị Báo cáo Bền vững Doanh nghiệp (CSRD) của EU. Mục tiêu là đảm bảo thông tin bền vững có độ tin cậy, minh bạch và dễ so sánh trên phạm vi toàn cầu, đồng thời hỗ trợ các doanh nghiệp tích hợp ESG vào chiến lược kinh doanh một cách hiệu quả.
Hệ thống ESRS được chia thành hai phần chính:
- Tiêu chuẩn chung: ESRS 1 cung cấp các nguyên tắc báo cáo, nổi bật với khái niệm “tính trọng yếu kép” (Double Materiality), còn ESRS 2 quy định công bố thông tin quản trị, chiến lược và quản lý rủi ro.
- Tiêu chuẩn theo chủ đề: Bao gồm 10 tiêu chuẩn riêng lẻ về Môi trường (E1–E5), Xã hội (S1–S4) và Quản trị (G1), được thiết kế để minh bạch hóa các khía cạnh ESG trọng yếu.
Tính trọng yếu kép yêu cầu doanh nghiệp phản ánh cả tác động ra ngoài và ảnh hưởng bên ngoài đến tài chính. Đồng thời, ESRS 2025 đảm bảo khả năng tương thích cao với các tiêu chuẩn quốc tế như IFRS S1/S2 và tiêu chuẩn GRI và ESRS, giúp các tập đoàn đa quốc gia giảm thiểu trùng lặp báo cáo và tối ưu hóa quy trình tuân thủ.
So sánh GRI và ESRS
Khi doanh nghiệp triển khai báo cáo ESG, lựa chọn giữa tiêu chuẩn GRI và ESRS quyết định phạm vi dữ liệu, mức độ minh bạch và tính tuân thủ pháp lý. Hai bộ tiêu chuẩn này có cách tiếp cận khác nhau nhưng đều hướng tới mục tiêu cung cấp thông tin ESG rõ ràng, minh bạch cho nhà đầu tư và các bên liên quan. Bảng dưới đây tổng hợp các điểm khác biệt quan trọng, giúp doanh nghiệp lựa chọn phù hợp:
| Tiêu chí | Tiêu chuẩn GRI | Tiêu chuẩn ESRS |
|---|---|---|
| Phạm vi áp dụng | Toàn cầu, áp dụng cho các tổ chức mọi quy mô và ngành nghề | Chủ yếu ở Châu Âu, tuân thủ quy định EU về báo cáo bền vững |
| Mức độ chi tiết dữ liệu | Trung bình, tập trung vào các chỉ số cốt lõi về môi trường, xã hội, quản trị | Rất chi tiết, yêu cầu dữ liệu định lượng, định tính, và giải trình chính sách ESG |
| Yêu cầu kiểm toán & xác nhận | Khuyến nghị xác nhận bên thứ ba nhưng không bắt buộc | Bắt buộc kiểm toán hoặc xác nhận bởi đơn vị độc lập theo quy định EU |
| Khung trình bày báo cáo | Linh hoạt, cho phép doanh nghiệp tự chọn cấu trúc và trình bày | Cấu trúc chặt chẽ, định dạng bắt buộc, theo mẫu ESRS quy định |
| Ưu điểm | Dễ áp dụng, phổ biến toàn cầu, linh hoạt | Chi tiết, minh bạch, đáp ứng yêu cầu pháp lý EU, tăng uy tín với nhà đầu tư |
| Nhược điểm | Không bắt buộc kiểm toán, có thể thiếu chi tiết cho các bên liên quan | Áp lực thực hiện cao, phức tạp cho doanh nghiệp nhỏ, tốn chi phí |
Sự khác biệt GRI ESRS không chỉ nằm ở phạm vi áp dụng mà còn ở cách doanh nghiệp thu thập, trình bày và xác nhận dữ liệu ESG. Doanh nghiệp toàn cầu có thể ưu tiên GRI để báo cáo linh hoạt, trong khi các công ty hoạt động tại EU cần tuân thủ ESRS để đáp ứng pháp lý và tăng cường minh bạch. Hiểu rõ các tiêu chuẩn này là bước đầu tiên để xây dựng báo cáo ESG chuẩn mực, hiệu quả và đáng tin cậy.
Quy trình triển khai tiêu chuẩn GRI và ESRS trong doanh nghiệp
Triển khai tiêu chuẩn GRI
Để áp dụng tiêu chuẩn GRI và ESRS, bước đầu tiên doanh nghiệp cần thực hiện là đánh giá hiện trạng ESG. Việc này giúp nhận diện các rủi ro, cơ hội và mức độ sẵn sàng dữ liệu. Sau khi đánh giá, doanh nghiệp tiến hành thu thập dữ liệu từ các phòng ban liên quan, sử dụng phần mềm ESG để hệ thống hóa và chuẩn hóa thông tin. Cuối cùng, báo cáo GRI được tổng hợp, đảm bảo tuân thủ các nguyên tắc công khai, minh bạch, và có thể tích hợp KPI bền vững để theo dõi hiệu quả.
- Đánh giá hiện trạng ESG và xác định nhu cầu dữ liệu.
- Thu thập dữ liệu từ các nguồn nội bộ, bên ngoài, dùng phần mềm ESG.
- Lập báo cáo GRI, kết hợp KPI để giám sát kết quả bền vững.
- Soát xét nội bộ trước khi công bố để đảm bảo minh bạch.
Triển khai tiêu chuẩn ESRS
Đối với ESRS, doanh nghiệp bắt đầu bằng việc mapping dữ liệu ESG theo các yêu cầu CSRD. Bước này giúp xác định dữ liệu nào cần thu thập, cách phân loại và chuẩn hóa. Sau đó, báo cáo ESRS được xây dựng theo định dạng bắt buộc, đảm bảo tuân thủ quy chuẩn châu Âu. Cuối cùng, audit nội bộ hoặc bởi đơn vị độc lập giúp doanh nghiệp đảm bảo tính chính xác, sẵn sàng cho các cuộc đánh giá bên ngoài.
- Mapping dữ liệu ESG theo yêu cầu CSRD.
- Chuẩn hóa và tổng hợp thông tin vào báo cáo ESRS.
- Áp dụng hướng dẫn báo cáo ESG để đảm bảo minh bạch.
- Thực hiện audit để kiểm tra dữ liệu trước khi công bố.
Nắm vững tiêu chuẩn giúp doanh nghiệp xây dựng chiến lược bền vững và tạo niềm tin với đối tác. Hãy áp dụng ngay những kiến thức này để nâng tầm quản trị và phát triển lâu dài.