Trong bối cảnh đô thị hóa ngày càng phát triển, mật độ dân số tăng cao, nhà phố san sát nhau tiềm ẩn nhiều nguy cơ cháy nổ. Những vụ hỏa hoạn thương tâm vừa qua là một lời cảnh tỉnh cho người dân về tầm quan trọng của việc phòng cháy chữa cháy cho nhà phố, đặc biệt là thiết kế không gian thoát hiểm trong nhà phố.
Chuyên gia nhấn mạnh rằng ngoài những lối thoát hiểm thông thường như cửa chính, ban công, cầu thang, giếng trời và khoảng lùi phía sau nhà cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an toàn cho cư dân khi có hỏa hoạn.
Thực trạng đáng báo động về PCCC tại các đô thị
Sự gia tăng dân số và mật độ xây dựng tại các đô thị lớn đã kéo theo những thách thức không nhỏ trong công tác PCCC. Nhà phố, với đặc điểm diện tích hẹp, san sát nhau, tiềm ẩn nhiều nguy cơ cháy nổ. Khi sự cố xảy ra, việc thoát hiểm và tiếp cận dập lửa gặp nhiều khó khăn, dễ dẫn đến thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản.
Giếng trời và khoảng lùi: “Lá phổi” và “Cửa thoát hiểm” cho nhà phố
Trong bối cảnh đó, giếng trời và khoảng lùi nổi lên như những giải pháp kiến trúc quan trọng, góp phần nâng cao hiệu quả PCCC cho nhà phố.
- Giếng trời: Không chỉ đơn thuần là khoảng thông tầng lấy sáng và thông gió, giếng trời thông minh còn đóng vai trò như một “lá phổi” cho ngôi nhà, giúp khói và khí độc thoát ra ngoài nhanh chóng khi có cháy, hạn chế sự lan rộng của đám cháy. Vị trí đặt giếng trời cũng ảnh hưởng đến hiệu quả PCCC. Giếng trời đặt gần cầu thang sẽ tạo thành trục thông gió đứng, giúp không khí lưu thông thuận lợi, đồng thời hỗ trợ thoát hiểm khi cầu thang bị khói lửa bao trùm.
- Khoảng lùi: Theo Quyết định 56/2021 của UBND TP.HCM, nhà phố có diện tích trên 50m2 phải chừa khoảng lùi tối thiểu 1-2m phía sau. Khoảng lùi này không chỉ tạo không gian thông thoáng, mà còn là “cửa thoát hiểm” quan trọng, giúp người dân di chuyển ra ngoài an toàn khi có sự cố. Ngoài ra, khoảng lùi cũng tạo điều kiện thuận lợi cho lực lượng PCCC tiếp cận hiện trường, triển khai công tác cứu hộ, dập lửa.
>> Mời bạn xem thêm: Giải pháp lối thoát thứ hai để đảm bảo PCCC cho nhà ở
Thiết kế giếng trời và khoảng lùi hiệu quả: Ưu tiên an toàn PCCC
- Vị trí và kích thước giếng trời: Cần được tính toán kỹ lưỡng để đảm bảo hiệu quả thông gió, chiếu sáng và thoát khói. Vị trí giếng trời thường được đặt ở giữa nhà, gần cầu thang hoặc cuối nhà. Diện tích giếng trời phụ thuộc vào diện tích và thiết kế của ngôi nhà.
- Kết hợp giếng trời với cầu thang: Sự kết hợp giữa giếng trời và khoảng lùi sẽ tạo thành hệ thống thông gió, thoát hiểm liên hoàn, tăng cường khả năng PCCC cho ngôi nhà.
- Mái che giếng trời: Nên sử dụng vật liệu lấy sáng, có thể mở ra được để tăng cường khả năng thoát khói khi cháy.
- Cửa sổ ở khoảng lùi: Cửa sổ ở khoảng lùi cần có kích thước đủ lớn để người có thể chui qua (tối thiểu 60x80cm), đồng thời nên có khung bảo vệ chắc chắn nhưng vẫn dễ dàng mở ra trong trường hợp khẩn cấp.
- Vách ngăn chống cháy: Sử dụng vách ngăn chống cháy hoặc màn ngăn cháy tự động để ngăn chặn sự lan rộng của lửa và khói.
Giải pháp cho nhà phố diện tích nhỏ
Đối với những ngôi nhà có diện tích nhỏ, việc bố trí giếng trời và khoảng lùi có thể gặp khó khăn. Tuy nhiên, vẫn có những giải pháp để tối ưu hóa không gian và đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy:
- Tận dụng thông gió ngang: Tăng cường thông gió bằng cách thiết kế cửa sổ lớn ở mặt tiền và mặt sau nhà.
- Thông gió mái (theo phương đứng): Thiết kế mái che cầu thang có khả năng thông gió, giúp không khí lưu thông từ tầng trệt lên mái.
- Đảm bảo lối thoát nạn: Mỗi tầng lầu cần có ít nhất một lối thoát nạn theo phương ngang.
- Màn ngăn cháy tự động: Sử dụng màn ngăn cháy tự động để ngăn chặn lửa và khói lan ra các khu vực khác trong nhà.
- Cải tạo mái che giếng trời và cầu thang: Đối với nhà đã xây, có thể cải tạo mái che giếng trời và cầu thang thành loại có thể mở ra được để tăng cường khả năng thoát khói.
Giếng trời và khoảng lùi là hai yếu tố quan trọng trong thiết kế nhà phố an toàn, đặc biệt là trong việc phòng chống cháy nổ. Việc bố trí hợp lý giếng trời và khoảng lùi không chỉ giúp tăng cường thông gió, chiếu sáng tự nhiên, tạo không gian sống thoải mái mà còn là lối thoát hiểm hiệu quả khi có hỏa hoạn.
Bên cạnh đó, người dân cũng cần nâng cao ý thức phòng cháy chữa cháy, thường xuyên kiểm tra hệ thống điện, thiết bị phòng cháy chữa cháy, không để vật liệu dễ cháy gần nguồn nhiệt, sẵn sàng ứng phó khi có sự cố xảy ra.