Hà Nội – thành phố ngàn năm văn hiến, nơi những nếp nhà cổ kính xen lẫn những tòa nhà cao tầng hiện đại. Nhưng ẩn sâu trong những con ngõ nhỏ, những khu tập thể cũ kỹ, là một thực trạng đáng báo động: “chuồng cọp” – những khung sắt cơi nới tự phát, bủa vây lấy những căn hộ chật chội, tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ chết người.
“Chuồng Cọp” – Giải pháp hay cạm bẫy?
Những khu tập thể cũ như Thành Công, Trung Tự, Kim Liên… đâu đâu cũng thấy bóng dáng “chuồng cọp”. Chúng mọc lên như nấm sau mưa, biến những ban công thành những chiếc lồng sắt ngột ngạt. Người ta cơi nới để có thêm không gian sinh hoạt, phơi phóng, nhưng cũng vô tình tạo ra những “cái bẫy” chết người trong trường hợp hỏa hoạn.
Câu chuyện của ông Đoàn Văn Mão, cư dân khu tập thể Thành Công, phần nào phản ánh thực trạng chung của nhiều hộ gia đình. Mua căn hộ 30m2 từ năm 1992, khi gia đình đông thêm, ông Mão buộc phải cơi nới thêm “chuồng cọp” để có đủ không gian sống. “Chuồng cọp” đã trở thành giải pháp tình thế cho nhiều gia đình trước bài toán nan giải về diện tích nhà ở.
Thế nhưng, cái giá phải trả cho sự cơi nới này là quá đắt. Hầu hết “chuồng cọp” đều được hàn kín bằng sắt, không có lối thoát hiểm. Điều này đồng nghĩa với việc, khi hỏa hoạn xảy ra, “chuồng cọp” sẽ trở thành cái bẫy chết người, tước đi cơ hội sống sót của những người mắc kẹt bên trong.
Nỗ lực mở lối thoát hiểm: cuộc chiến chưa có hồi kết
Sau vụ cháy chung cư mini thảm khốc khiến 56 người thiệt mạng, chính quyền Hà Nội đã đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân mở lối thoát hiểm thứ hai. Tuy nhiên, kết quả đạt được vẫn còn hạn chế.
Tại phường Trung Tự, quận Đống Đa, dù chính quyền đã nỗ lực vận động, nhưng mới chỉ khoảng 50-60% hộ dân mở lối thoát hiểm thứ hai. Ông Đặng Minh Chính, Phó Chủ tịch UBND phường Trung Tự, chia sẻ rằng khó khăn lớn nhất nằm ở ý thức của người dân. Việc mở lối thoát hiểm thứ hai chưa được coi là bắt buộc, khiến nhiều người còn thờ ơ, chủ quan.
Tự cứu mình trước khi quá muộn
Hà Nội có khoảng 1.579 chung cư cũ, tập trung tại các quận trung tâm. Những chung cư này được xây dựng từ những năm 1960-1994, thiết kế cũ kỹ, chỉ có một lối thoát hiểm duy nhất. Điều này càng làm tăng nguy cơ mất an toàn khi có cháy nổ xảy ra.
Mỗi vụ hỏa hoạn là một lời cảnh tỉnh đau lòng. Các địa phương đã liên tục tuyên truyền, vận động người dân tháo dỡ “chuồng cọp”, mở lối thoát hiểm thứ hai. Tuy nhiên, để xóa bỏ hoàn toàn “chuồng cọp”, cần có sự chung tay của cả cộng đồng và chính quyền.
Giải pháp từ ý thức cộng đồng và công nghệ Giếng trời thông minh
Một số khu vực đã đạt được những kết quả tích cực trong việc vận động người dân mở lối thoát hiểm thứ hai. Tại phường Thanh Xuân Bắc, quận Thanh Xuân, gần 90% hộ dân đã mở cửa thoát hiểm. Thành công này đến từ sự quyết tâm của chính quyền địa phương và sự hợp tác của người dân.
Bên cạnh đó, công nghệ cũng có thể đóng góp vào việc nâng cao an toàn phòng cháy chữa cháy. Giải pháp giếng trời thông minh, với khả năng tự động mở ra khi có khói, có thể là một giải pháp hiệu quả cho những khu nhà không thể mở lối thoát hiểm truyền thống. Đây là một hệ thống thông gió và chiếu sáng tự nhiên, được lắp đặt ở giữa các tòa nhà, vừa giúp tăng cường không gian sống, vừa tạo lối thoát hiểm an toàn trong trường hợp khẩn cấp.
“Giếng trời thông minh” không chỉ là giải pháp kỹ thuật, mà còn là một cách tiếp cận mới, hướng tới sự hài hòa giữa con người và kiến trúc, giữa nhu cầu sống và an toàn. Đây có thể là chìa khóa để giải quyết bài toán nan giải “chuồng cọp” ở Hà Nội, và mang lại một tương lai an toàn hơn cho cư dân đô thị.
Mặc dù còn nhiều thách thức, nhưng với sự chung tay của chính quyền và người dân, hy vọng rằng vấn nạn “chuồng cọp” sẽ sớm được giải quyết, mang lại cuộc sống an toàn và bình yên cho cư dân trong những căn nhà tập thể cũ.